انیاگرام چیست؟

انیاگرام در مورد طبیعت انسان است. این مکتب شخصیت‌شناسی، مطابقت‌های زیادی با روانشناسی، روانپزشکی و علوم جدید دارد. انیاگرام یک شکل هندسی است که 9 تیپ شخصیتی را با 9 نقطه‌ی مشخص شده روی آن، معرفی می‌کند. ریشه‌های حکمت معنوی از منابع مختلف از سنت‌های دنیای باستان در ترکیب با دانش مدرن، انیاگرام را به برترین، کارآمدترین و پرکاربردترین مکتب شخصیت‌شناسی تبدیل کرده است. انیاگرام، توصیه دارد که علاوه بر آموختنش، با تمرین، ممارست، تکرار و مطالعه‌ی بیشتر، هر کسی در بعد روانی، بنا به ظرفیت شخصی خود، با شناخت از آرزوها، انگیزه‌ها، ترس‌ها و دیگر مسائل ناهشیار مغز و نیز تمرین هشیارانه بر روی تقویت ژرفای نکات مثبت شخصیتی و دوری جستن از موارد منفی فردی. می‌تواند به رشد و توسعه‌ی فردی برسد. با شناخت از آرزوها، انگیزه‌ها، ترس‌ها و دیگر مسائل ناهشیار مغز و نیز تمرین هشیارانه بر روی تقویت ژرفای نکات مثبت شخصیتی و دوری جستن از موارد منفی فردی.

هدف انیاگرام

انیاگرام قرار است به ما کمک کند شجاعت رهایی از عادت‌های کهنه‌ی خارج از رده را داشته باشیم. با انیاگرام یاد می‌گیریم که خودمان را مشاهده کنیم، آن هم بدون تعصب. یاد می‌گیریم که خودمان را تحقیر نکنیم، از طرفی بیش از حد نیز به شکل نارسیستیک، خود را فراتر از چیزی که واقعا هستیم تجسم نکنیم. از خود واقعی‌مان فرار نکنیم و در عین حال دیگران را نیز به صورت عینی و عمیق تر مشاهده کنیم و در تعاملی مثبت و سازنده با آنان قرار بگیریم. انیاگرام به عنوان یک سیستم هشدار دهنده‌ی زودهنگام عمل می‌کند و باعث می‌شود به رفتارهای آسیب زننده‌ی ناخوداگاه خود، آگاهی پیدا کرده و هشیارانه آن‌ها را بهبود ببخشیم.

شناخت تیپ شخصیتی، هدف کاملا جزئی و ابتدایی انیاگرام است. این مکتب ما را راهنمایی می‌کند که یاد بگیریم چگونه آگاهانه شخصیت ایگومحور را به خوده بزرگ‌تری تسلیم کنیم تا این که بتوانیم هوشمند و آگاه باشیم. هدف انیاگرام آن است که در خودمان آزادی بیشتری پیدا کنیم، از هر چیزی که مسدود کننده، منفی و تخریب‌گر است، از هر چیزی که محدود کننده، تنش‌زا و ترس‌آور است، رهایی بیشتر پیدا کنیم. انیاگرام می‌تواند ما را راهنمایی کند که به فراتر از شخصیت خود سفر کنیم و به یک زندگی پر بار و شاد، دست یابیم.

تولدی دوباره

آموختن انیاگرام یعنی دوباره تجربه کردن و دوباره آموختن خود، یعنی دوباره متولد شدن. در این مدل از شخصیت‌شناسی، ما به الگوهای ذهنی، احساسی و رفتاری خودمان پی می‌بریم و متوجه می‌شویم که دلایل بروز هر یک از رفتارهای ما نشات گرفته از کدام بافت ذهنی‌مان می‌باشد. انیاگرام به ما می‌آموز که چگونه در هر زمان و موقعیت، بهترین خودمان را ارائه دهیم. (دکتر دلبر نیروشک)

اگر انیاگرام را مثابه یک سفر قهرمانی یا سفری معنوی قرار دادیم، پس کسی که به این مسیر پا می‌نهد یک مسافر است. این مسافر می‌تواند همان جوجه اردک زشت باشد که جایی در طول زندگی، به جوهر وجود خود پی‌برده است و در فضای بیکران آسمان، پرواز در اوج را تجربه می‌کند. این مسافر می‌تواند سفر کرم درون سیب به جهان بزرگ بیرون از آن، در مثنوی معنوی مولانا جلال‌الدین را تجربه کرده باشد. (جعفر واعظی)

ریشه‌های انیاگرام

اما دانش به تنهایی برای تغییر دادن ما کافی نیست. فراگیری انیاگرام به تنهایی نمی‌تواند برای فضلیت، شادکامی و موفقیت به ارمغان بیاورد. کتاب‌ها نمی‌توانند برای همه‌ی مشکلاتی که ما با آن‌ها روبه رو هستیم پاسخی ارائه دهند. چر که ما باید هم به درون خودمان و هم فراتر از خودمان نگاه کنیم. یک انیاگرام ساکن و بی‌حرکت، نمادی مرده است، نماد زنده در جنبش و حرکت به سر می‌برد. برای همین است که این مکتب شخصیت‌شناسی در طول زمان همواره دستخوش تغییر و تحول و بروزرسانی بوده است.

انیاگرام به عنوان یک ابزار شگفت آور برای رشد شخصی و درک و شناخت انسان، ژرفا و ظرافت روانشناسی نوین را به صورت جدی مورد توجه قرار داده است اما ریشه‌های باستانی دارد. مولفه‌های این سیستم، به یونان باستان، به پدارن صحرای قرن چهارم میلادی، کابالیست‌های قرن دوازدهم و به صوفی‌های اسلامی بر می‌گردد. انیاگرمی که ما در حال حاضر می‌شناسیم یک ترکیب جدید است که شامل کار اسکار ایچازو، کلادیو نارانهو و دیگر بسط و توسعه دهندگان جدید این سیستم از جمله راس هادسون و ریچارد ریسو است.

و در آخر

اگرچه اطلاعات انیاگرام به صورت انواعی از سنت‌های شفاهی که میان عموم بوده، به ما منتقل نشده و ما این مکتب را به شکل کلاسیک و آکادمیک آن فرا گرفته‌ایم اما چیزهای زیادی در این حوزه وجود دارد که که بدون تردید جریان اصیل و خالصی است که ما را با سرعت به جلو حرکت می‌دهد. در مسیر شکوفایی، رشد و توسعه‌ی فردی، کاری و اجتماعی. اگر ما به صورت عمیق پیام ایناگرام را درک و دریافت کنیم. می‌فهمیم که ما مساوی شخصیت خودمان نیستیم بلکه چیزی بیشتر هستیم، شاید ما به این حقیقت نزدیک شویم که خود واقعیمان را بشناسیم و با او ارتباط بهتری بگیریم و به واسطه‌ی او با دیگران هم تعامل ژرف تری داشته باشیم.